گروه فرهنگی «سراج24»- آخرین ساخته "احمدرضا درویش" کم کم به موعد خود نزدیک می شود، فیلمی که بنا دارد حماسه خونین و شورآفرین عاشورا را روایت کند اما وقتی در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد بیش از آن که تحسین برای سازنده اش به دنبال داشته باشد، موج سنگین انتقادات را به همراه داشت؛ اشتباهات فاحش تاریخی و کج سلیقگی در روایت این واقعه عظیم به همراه نمایش چهره های قدسی اهل بیت نظیر حضرت عباس(ع) و حضرت علی اکبر(ع) عمده انتقادات را شامل می شد؛ به همین دلیل بود که این فیلم اکران نشد تا این که کارگردان 40 دقیقه از آن را کوتاه و بسیاری از موارد انتقاد برانگیز را حذف کرد.
سایت هفت راه، در خبری اصلاحات 40 دقیقه ای را این گونه روایت کرده است: «در این میان جالب است بدانید که پس از این حذفیات، نقش چندین بازیگر در فیلم به طور کامل حذف شده است. برای مثال، سکانس‌های بازی «شقایق فراهانی» با توجه به حساسیت‌هایی که پیرامون رابطه‌‌ی او با کاراکتر «بکیر ابن حر» و تاثیرش بر حضور «بکیر» در سپاه امام حسین (ع) ایجاد کرد، به صورت کامل از نسخه‌ی آماده شده برای اکران، درآمده است.
علاوه بر این، کاراکتر «پرویز پورحسینی» نیز که در نقش یک پیرمرد روشن‌ضمیر در یکی از گذرگاه‌های میان شام تا کوفه، با «بکیر» دیدار می‌کند، به دلیل کوتاه شدن تایم ، به طور کامل از فیلم حذف شده است.
حذف سکانس‌های مربوط به حضرت «علی اکبر» (ع) نیز، یکی دیگر از اصلاحات اعمال شده در نسخه‌ی جدید فیلم است. اما با این حال، نقش حضرت عباس (ع) که به علت ترسیم چهره‌ی ایشان در فیلم مورد اعتراض قرار گرفته بود، همچنان در نسخه‌ی آماده‌ی اکران حضور پررنگی دارد. گرچه چند سکانس مربوط به حضرت ابوالفضل العباس (ع) هم تعدیل شده است؛ از جمله اولین نما و سکانس معرفی این حضرت جلوی قصر والی مدینه در شبانگاه و دیالوگ او با بکیر.
برخی از نکات ریز هم در سکانس‌هایی مثل شهادت حضرت علی اصغر (ع) که در نقدها به آن اشاره شده بود، اصلاح شده است. در کنار آن، سکانس‌های گم شدن بکیر در بیابان هم جز دیگر موارد حذف شده‌ی فیلم است.»
نکته مهم در مورد رستاخیز آن است که باید بپذیریم درویش نتوانسته عظمت عاشورا را به نمایش بگذارد، مخاطبی که اثر فاخر مختارنامه را دیده است با این کار ارتباط برقرار نمی کند اما در نسخه اصلاح شده عمده مشکلات اثر اولیه رفع شده و آن را قابل تحمل کرده است هر چند الکن بودن روایت معضل لاینحل و بنیادین این اثر است.
با همه این تفاصیل، در روزهای اخیر شاهد اظهارات تند و التهاب آفرینی های شدید پیرامون "رستاخیز" هستیم. از اشعاری که علیه احمدرضا درویش در فضای مجازی به صورت گسترده پخش می شود و وی را متهم به جسارت به محضر قدسی آل الله می کند تا تهدید به تخریب سینماها در صورت اکران این فیلم. اما این واکنش ها چه اثری خواهد داشت؟ به تعبیر بهتر، عملی شدن این واکنش ها، کشانده شدن اعتراضات به کف خیابان و حتی تخریب اموال چه تاثیری خواهد داشت؟
می توانیم بگوییم که احتمالا این دست اقدامات منجر به توقف اکران فیلم خواهد شد، یعنی معترضین احتمال دارد به هدف خود برسند ولی در برابر این فایده، چه هزینه ای پرداخت می شود؟ نمایش فیلم هایی که به هر دلیل مورد نقد بوده اند و دغدغه مندان فرهنگ انقلابی و اسلامی معترض به اکران آنها شده اند، امر بی سابقه ای نیست؛ در سال های اخیر به اندازه کافی فیلم های خاص و مساله دار داشته ایم.
در برابر این گونه فیلم ها دو گونه بروز اعتراض صورت گرفته است، گونه ای که ما همان اعتراض خیابانی میخوانیم (نظیر آن چه در مورد رستاخیز برخی به دنبال آن هستند) و گونه ای دیگر اعتراض رسانه ای و مطالبه از نهادهای مسئول.
مهمترین نمونه اعتراض نوع اول، اعتراض به فیلم فریدون جیرانی یعنی "من مادر هستم" بود. محتوای فیلم مورد انتقاد بسیاری قرار داشت پیرو همین اعتراضات عده ای با هدف جلوگیری از اکران این فیلم، تجمعات مختلفی مقابل وزارت ارشاد و سینماها به راه انداختند؛ نتیجه این تجمعات آن شد که "من مادر هستم" در حال اکران اصلاح شد اما چنان تب دیدن فیلم بالا گرفت که این اثر جیرانی، رکورد "جدایی نادر از سیمین" را هم زد و در سال 91، بیشترین فروش روزانه را کسب کرد. بعدها برخی از سامان دهندگان آن تجمعات اذعان داشتند هزینه ای که برای عدم اکران این فیلم پرداخت شد بسیار بالا بود و حتی از تعبیر "دور خوردن" استفاده کردند. سوای از آن که چون غالبا دغدغه مندان این تجمعات، حامیان و مدافعین نظام هستند هزینه اقدامات آنها به پای جمهوری اسلامی نوشته شد و تا مدت ها خوراک تبلیغاتی جریان رسانه ای معاند بود.
در مورد اعتراضات نوع دوم، نمونه های مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال فیلم "عصبانی نیستم" به دلیل حمایت صریح از فتنه 88 مورد اعتراض دلسوزان در رسانه ها واقع شد. پس از این اعتراضات کمیسیون فرهنگی مجلس نیز وارد ماجرا شد و در نهایت این فیلم با وجود داشتن مجوز اکران، به دلیل فشار افکار عمومی به نمایش در نیامد.
فیلم "خانه پدری" کیانوش عیاری نیز نمونه ای دیگر از این گونه فیلم ها بود؛ فیلمی سیاه و تخریب گر وجهه جامعه مذهبی که آن هم با اعتراضات رسانه ای و پیگیری از مجاری قانونی بدون هیچ گونه حضور در کف خیابان و مواردی از این دست با اکرانی سه روزه در گروه بی مخاطب هنر و تجربه، از اکران کنار گذاشته شد.
هزینه ای که در اعتراضات به شیوه دوم، یعنی مطالبه از مجاری قانونی برای ایفای وظایف خود داده شد، تقریبا هیچ بود.
نتیجه آن که به نظر می رسد حتی اگر خواستار توقیف هر اثر فرهنگی باشیم، به جای آن که از آخرین روش یعنی تجمع و تظاهرات و یا تخریب سینما(!) استفاده کنیم بهتر است مسیر طبیعی را طی کنیم؛ این نکته نباید از نظر دور باشد که دستگاه های مختلف در این کشور حضور دارند که وظایف خود را در این گونه موارد انجام دهند؛ دستگاه هایی که زیر فشار افکار عمومی هرگز نمی توانند از زیر بار مسئولیت خویش شانه خالی کنند.
